Çocuk sahibi olamayan çiftlerde sorun yalnızca kadında olmayabilir. Araştırmalar, infertilite vakalarının yaklaşık %20–30’unda sadece erkek kaynaklı, %35–40’ında ise hem kadın hem erkek faktörlerinin birlikte rol oynadığını gösteriyor. Yani infertil çiftlerin yarısında erkek faktörü etkili oluyor. Bu nedenle erkeğin ayrıntılı değerlendirilmesi büyük önem taşıyor.
Erkek İnfertilitesinin Nedenleri
Erkeklerde kısırlığa yol açabilecek başlıca faktörler:
Varikosel (testis toplardamarlarında genişleme)
İnmemiş testis
Testis iltihapları (orşit), kronik prostatit
Hormonal bozukluklar
Genetik anomaliler
Testis veya kasık ameliyatları
Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar
Kemoterapi, radyoterapi öyküsü
Sigara, alkol, uyuşturucu, anabolik steroid kullanımı
Uzun süreli aşırı sıcak (sauna, sıcak banyo)
Diyabet, böbrek ve tiroid hastalıkları
👉 En sık karşılaşılan nedenler: varikosel, hormonal bozukluklar, genetik anomaliler ve testis iltihaplarıdır.
Tıbbi Geçmiş ve Muayene
İlk adım ayrıntılı öykü (anamnez) ve fizik muayenedir.
Anamnezde dikkat edilenler:
Çocukluk çağında geçirilen kabakulak, menenjit, ateşli hastalıklar
İnmemiş testis, kasık fıtığı ameliyatı, hypospadias
Prematüre doğum öyküsü
Testis ağrıları, cinsel fonksiyon bozuklukları
Kıllanma azlığı veya meme dokusunda büyüme
Fizik muayenede incelenenler:
İkincil cinsiyet özellikleri (kıllanma, meme büyümesi vb.)
Testislerin boyutu, yerleşimi, hareketliliği
Epididim ve sperm kanallarında anormallikler
Geçirilmiş operasyonlara ait izler
Temel Tetkikler
Semen Analizi (Spermiyogram)
İlk başvuruda yapılan temel testtir.
Sperm sayısı, hareket, şekil ve hacim değerlendirilir.
En az 2 kez (4–6 hafta arayla) yapılmalıdır.
Analizin tecrübeli embriyologlar tarafından tüp bebek laboratuvarında yapılması güvenilirliği artırır.
Radyolojik İncelemeler
Skrotal Doppler USG: Varikosel ve testis yapısı için
TRUS: Sperm kanalı tıkanıklıkları için
MR: Detaylı anatomik değerlendirme gerektiğinde
Hormonal Değerlendirme
Testosteron, FSH, LH, Prolaktin, E2 ölçülür.
Hormonal bozukluklar sperm yapımını doğrudan etkiler.
Örn. Hipogonadotropik hipogonadizm tedaviyle doğal gebelik sağlayabilir.
Genetik Testler
Karyotip analizi: Klinefelter (47,XXY) sendromu gibi anomaliler için
Y kromozomu mikrodelesyon testi: AZF bölgelerindeki sorunlar için
Kistik fibrozis gen testi: Doğuştan sperm kanalı yokluğu şüphesinde
İleri Sperm Testleri
DNA Hasarı Testi: Yüksek fragmantasyon; düşükler, başarısız tüp bebek denemeleri ile ilişkilidir.
Sperm FISH Testi: Kromozom yapısındaki bozuklukları gösterir.
ROS Testi: Spermde oksidatif stres düzeyini ölçer.
HBA Testi: Spermin yumurtaya bağlanabilme yeteneğini gösterir (PICSI tekniğinde kullanılır).
✨ Sonuç:
Erkek infertilitesi çok farklı nedenlerden kaynaklanabilir ve tek bir sperm testi ile kesin karar vermek doğru değildir. Ayrıntılı öykü, muayene ve gerektiğinde ileri tetkiklerle doğru tanı konulabilir. Her hasta için bireysel değerlendirme yapıldığında hem doğal yolla hem de yardımcı üreme teknikleriyle sağlıklı gebelik şansı artar.
